Utilize este identificador para referenciar este registo: https://hdl.handle.net/1822/63800

TítuloCurrículo e avaliação na educação pré-escolar e no 1.º e 2.º ciclos do ensino básico em Timor-Leste: perspetivas dos educadores e dos professores
Outro(s) título(s)Kurríkulu ho avaliasaun iha edukasaun pré-eskolar no iha siklu dahuluk ho daruak husi ensinu báziku iha Timor-Leste: perspetiva husi edukadór ho manorin sira
Curriculum and assessment in pre-school education and in the 1st and 2nd cycles of basic education in East Timor: teacher´s perspectives
Autor(es)Monteiro, Edia Celicia Elizita
Orientador(es)Morgado, José Carlos
Palavras-chaveAvaliação
Currículo
Ensino básico
Pré-escolar
Reforma
Avaliasaun
Ensinu báziku
Kurríkulu
Pré-eskolar
Reforma
Assessment
Basic education
Curriculum
Pre-school
Reform
Data2019
Resumo(s)O currículo e avaliação são componentes importantes que assumem uma posição privilegiada de qualquer etapa do processo educativo, uma vez que contribuem para melhorar a qualidade da aprendizagem, em particular em Timor-Leste onde se têm vindo a introduzir mudanças curriculares. Em 2015, através do Decreto-Lei n.º 3/2015, de 14 de janeiro, e do Decreto-Lei n.º 4/2015, de 14 de janeiro, o Governo aprovou o Currículo Nacional de Base (CNB) para a Educação Pré-escolar (EPE) e para o 1.º e 2.º Ciclos do Ensino Básico (CEB), tendo o mesmo sido implementado após a publicação desses normativos. O CNB é um exemplo concreto dos esforços do Governo de Timor-Leste para assegurar o sucesso escolar. No entanto, desde que foi publicado e até a fase de implementação, o CNB foi alvo de muitas críticas e sugestões de várias partes, incentivando-nos a estudar mais sobre o currículo e o sistema de avaliação que se implementa ao nível da EPE e do 1.º e 2.º CEB. Com o intuito de conhecer as perspetivas dos educadores e dos professores sobre a implementação do CNB nas escolas, realizámos este projeto de investigação, tendo para o efeito delineado os seguintes objetivos: conhecer as perceções dos professores acerca da reforma curricular em Timor-Leste; clarificar os conceitos de currículo e avaliação prevalecentes em Timor-Leste; identificar as principais diferenças entre o atual e o anterior modelo de avaliação das aprendizagens em Timor-Leste; identificar fatores – potenciadores ou inibidores – que os docentes considerem que condicionam a implementação da avaliação na EPE e no 1.º e 2.º CEB; e analisar de que modo o conceito de currículo e avaliação implementados contribuem para a melhoria dos processos de aprendizagem dos alunos. Para a concretização desses objetivos realizámos um estudo exploratório sobre a problemática em questão, tendo, para o efeito, recorrido a uma metodologia qualitativa. Os dados foram recolhidos através da análise documental e de entrevistas semiestruturadas a diretores, educadores e professores de seis escolas da região oriental de Timor-Leste. A técnica utilizada na análise e interpretação dos dados foi a análise de conteúdo. Os principais resultados indicam que, na perspetiva dos educadores e professores, a reforma curricular veicula um conceito de currículo e de avaliação centrada no aluno. Por isso, se traçarmos a história do desenvolvimento curricular em Timor-Leste, esta reforma curricular propõe uma inovação para o sistema educativo na EPE e no 1.º e 2.º CEB. As mudanças mais significativas verificam-se ao nível dos métodos pedagógicos (a transformação de métodos pedagógicos centrados no professor para métodos centrados no aluno) e do sistema de avaliação (a avaliação formativa é a principal modalidade de avaliação da aprendizagem). Essas mudanças afetam a mentalidade dos educadores e dos professores na orientação dos processos de ensino- aprendizagem e afetam significativamente os resultados da aprendizagem dos alunos. No entanto, questões básicas, como os problemas estruturais, teóricos e práticos, devem ser abordados para assegurar a implementação do currículo e da avaliação nas escolas.
Kurríkulu ho avaliasaun mak komponente importante sira ne’ebé hola pozisaun priviléjiu iha kualkér etapa husi prosesu edukativu, tanba fó kontribuisaun hodi hadi’ak kualidade aprendijazen, liuliu iha Timor-Leste iha ne’ebé introdús ona mudansa kurikulár. Iha tinan 2015, liuhusi Dekretu-Lei n.º 3/2015, loron 14 fulan janeiru, no Dekretu-Lei n.º 4/2015, loron 14 fulan janeiru, Governu aprova ona Kurríkulu Nasional Debaze (KNB) ba Edukasaun Pré-eskolar (EPE) no ba Siklu da-1 ho da-2 husi Ensinu Báziku (EB), ne’ebé hala’o hafoin halo publikasaun ba regulamentu sira ne’e. KNB mak ezemplu konkretu husi esforsu Governu Timor-Leste nian atu hametin susesu eskola nian. Maski nune’e, hahu kedan husi publikasaun to’o ba faze hala’o nian, KNB sai ona hanesan alvu ba krítika no sujestaun husi parte oioin. Ho ida ne’e hodi habarani ami atu halo estudu kle’an liu tan kona-ba kurríkulu ho sistema avaliasaun ke implementa iha nivel EPE no iha Siklu da-1 ho da-2 EB nian. Atu hatene liu tan edukadór no manorin sira-nia perspetiva kona-ba hala’o KNB iha eskola, ami hala’o projetu investigasaun ne’e ho objetivu sira hanesan tuirmai ne’e: koñese persepsaun husi edukadór no manorin sira kona-ba reforma kurikulár iha Timor-Leste; klarifika konseitu kurríkulu ho avaliasaun ne’ebé vigora iha Timor-Leste; identifika diferensa prinsipál sira entre modelu avaliasaun aprendizajen daudaun nian ho modelu uluk nian iha Timor-Leste; identifika fatór sira ne’ebé dosente sira konsidera bele fó poténsia no bele inpede prosesu implementasaun avaliasaun iha EPE ho siklu da-1 no da-2 husi EB iha Timor-Leste; no análize oinsa konseitu kurríkulu ho avaliasaun foun ne’e bele implementa hodi kontribui ba hadi’ak prosesu aprendizajen kanorin sira nian. Atu halolon objetivu sira ne’e, ami hala’o ona estudu esploratóriu kona-ba problema ida ne’e, liuhusi utiliza metodolojia kualitativa. Dadus sira ne’e halibur husi análize dokumentál no dada-lia semiestruturada ho diretór eskola sira, edukadór no manorin sira husi eskola neen iha rejiaun loro sa’e nian. Téknika ne’ebé utiliza iha hodi halo análize ho interpretasaun ba dadus sira nian mak análize konteudu. Nu’udar rezultadu prinsipál hatudu katak husi perspetiva edukadór ho manorin sira nian ba reforma kurrikulár, hamosu konseitu foun husi kurríkulu ho avaliasaun ne’ebé hahun iha kanorin sira. Tanba ne’e, se ita haree ba istória husi dezenvolvimentu kurrikular iha Timor-Leste, reforma ida ne’e hamosu buat foun ka inovasaun iha sistema edukativu ba EPE no ba Siklu da-1 ho da-2 EB nian. Mudansa maka’as liu mak iha nivel métodu hanorin nian (métodu hanorin ne’ebé hahun iha manorin sira satan ba métodu ne’ebé hahun iha kanorin sira) ho sistema avaliasaun (avaliasaun formativa mak nu’udar prinsipál modalidade husi avaliasaun aprendizajen nian). Mudansa hirak ne’e hamkona edukadór ho manorin sira-nia mentalidade hodi fó orientasaun ba prosesu hanorin no buka-hatene. Influénsia maka’as mós ba kanorin sira-nia rezultadu aprendizajen. Maski nune’e, tenke fó atensaun ba problema báziku sira hanesan problema estruturál, teórika ho prátika. Hodi nune’e bele asegura implementasaun husi kurríkulu ho avaliasaun iha eskola sira.
Curriculum and assessment are important components that have a privileged position in any stage of the educational process since they contribute to improve the quality of learning, particularly in East Timor where curriculum changes have been introduced. In 2015, by means of Decree-Law nr.3/2015 of 14th January and Decree-Law nr.4/2015 of 14th January, the government approved the Basic National Curriculum (BNC) for Pre-school Education (PSE) and for the 1st and 2nd Cycles of Basic Education (CBE), which were implemented once the legislation was officially published. The BNC is a concrete example of the efforts undertaken by the East Timorese government to ensure educational attainment. However, from the moment it was published up to its implementation, it encountered criticism from various quarters and numerous suggestions were put forward, which encouraged further studies on the curriculum and assessment that is implemented at PSE and CBE levels. With the purpose of becoming acquainted with the teachers’ perspectives on the implementation of the BNC in schools, this research project was undertaken and the following objectives were set: to become acquainted with teachers’ perceptions of the curriculum reform in East Timor; to clarify the concepts of curriculum and assessment prevailing in East Timor; to identify the main differences between the current and the previous learning assessment model in East Timor; to identify factors – both enhancing and inhibiting- that teachers regard as constraining the implementation of assessment in PSE and in the 1st and 2nd Cycles of Basic Education; to examine how the concepts of curriculum and assessment that were implemented contribute towards the improvement of the students’ learning processes. To achieve these objectives, an exploratory study on the issue in question was undertaken resorting to a qualitative methodology. The data were collected through document analysis as well as semi-structured interviews with directors and teachers of six schools in the eastern region of East Timor. Content analysis was the technique used to analyse and interpret the data. The main results indicate that, from the teachers’ perspectives, the curriculum reform conveys a student-centred concept of curriculum and assessment. Therefore, if one examines the history of curriculum development in East Timor, this reform proposes an innovation for the education system in PSE and in the 1st and 2nd cycles of Basic Education. The most significant changes are in terms of pedagogical methods (a change from teacher-centred methods to student-centred ones) and of the assessment system (formative assessment is the main form of learning assessment). These changes influence the teachers’ mindset with regard to the teaching-learning processes and impact significantly on the students’ learning outcomes. However, basic issues, such as the structural problems, both practical and theoretical, need to be addressed so as to ensure the implementation of the curriculum and assessment in schools.
TipoDissertação de mestrado
DescriçãoDissertação de mestrado em Ciências da Educação (área de especialização em Desenvolvimento Curricular e Avaliação)
URIhttps://hdl.handle.net/1822/63800
AcessoAcesso aberto
Aparece nas coleções:BUM - Dissertações de Mestrado

Ficheiros deste registo:
Ficheiro Descrição TamanhoFormato 
Edia Celicia Elizita Monteiro.pdf2,82 MBAdobe PDFVer/Abrir

Este trabalho está licenciado sob uma Licença Creative Commons Creative Commons

Partilhe no FacebookPartilhe no TwitterPartilhe no DeliciousPartilhe no LinkedInPartilhe no DiggAdicionar ao Google BookmarksPartilhe no MySpacePartilhe no Orkut
Exporte no formato BibTex mendeley Exporte no formato Endnote Adicione ao seu ORCID